Vluchtelingen uit Syrië
Een aanslepende burgeroorlog
In 2011 kwamen brede lagen van de Syrische bevolking in opstand tegen het regime van Bashar al-Assad. De regeringstroepen reageerden met grof geweld tegen de demonstranten en het land verviel in een burgeroorlog die tot op vandaag doorgaat. Sindsdien werden complete stadswijken gebombardeerd waarin tegenstanders van het regime zich vermoedelijk schuilhielden. Inmiddels is het dodental opgelopen tot zo’n 400.000. Andere demonstraten werden gearresteerd en gemarteld door de veiligheidsdiensten. Uiteenlopende internationale bondgenootschappen en grote verschillen tussen binnenlandse oppositiegroepen maken het conflict bijzonder complex.
Syriërs op de vlucht
Het aanslepend geweld leidde tot een grote emigratiebeweging van Syrische vluchtelingen. Aan het einde van 2019 verlieten reeds meer dan 13 miljoen Syriërs gedwongen hun verblijfplaats. De helft van hen vluchtte naar het buitenland, en dan vooral naar de buurlanden of naar Turkije. Waar de circa vier miljoen Syriërs in Turkije aanvankelijk een warm welkom kregen, is de stemming inmiddels omgeslagen en schilderen veel politici hen af als een last voor het land. Bovendien worden steeds meer Syriërs door de het regime van Recep Tayyip Erdoğan teruggestuurd naar Syrië. In Europa wonen inmiddels meer dan een miljoen Syriërs. Verreweg de meesten wonen nu in Duitsland, maar ook zo’n 125.000 in Nederland. Velen van hen waagden de levensgevaarlijk overtocht van Turkije naar de Griekse eilanden en vandaar naar andere landen in Europa. Zij vertegenwoordigden één derde van het totaal aantal eerste asielaanvragen in de afgelopen tien jaar.
Woonden er in 2010 nog slechts 10.000 Syriërs in Nederland, door de burgeroorlog was dat aantal in 2023 uitgegroeid tot ruim 150.000, van wie er 25.000 hier werden geboren. Hoewel velen hun gezinnen hebben laten overkomen, bestaat tweede derde uit (jonge) mannen. Ongeveer een derde van hen is hoogopgeleid, een derde volgde beroepsdonderwijs en een derde is laagopgeleid. Een gelijksoortige verdeling zien we bij Afghaanse en Irakese vluchtelingen. Syrische vluchtelingen wonen over het hele land verspreid, doorgaans in kleinere gemeenten (zoals Zoeterwoude, Rozendaal en Lopik), met concentraties in zowel het midden, oosten en zuidoosten van Nederland. De meeste Syrische statushouders hebben inmiddels werk gevonden in Nederland, maar hun maatschappelijke positie blijft precair. Zo had in 2023 38% een tijdelijke baan of was afhankelijk van de bijstand.
Meer lezen?
Henk van Houtum en Leo Lucassen, Voorbij Fort Europa een nieuwe visie op migratie (Amsterdam, Atlas Contact, 2016)
Jaco Dagevos, Willem Huijnk en Emily Miltenburg, Syriërs in Nederland. Een studie over de eerste jaren van hun leven in Nederland (Den Haag SCP, 2018) https://www.scp.nl/publicaties/publicaties/2018/06/01/syriers-in-nederland
Mieke Maliepaard et al., Navigeren in een nieuwe samenleving. De ontwikkeling van de positie en leefsituatie van Syrische Nederlanders (WODC, Den Haag 2023). https://repository.wodc.nl/handle/20.500.12832/3297
“Syrië: miljoenen mensen op de drift”, VluchtelingenWerk Nederland, https://www.vluchtelingenwerk.nl/nl/nieuws-en-kennis/veelgestelde-vragen/herkomstlanden-van-vluchtelingen/syrie-miljoenen-mensen-op.