Vluchtelingen uit voormalig Joegoslavië

Asim Nikšić

De Bosniak Asim Nikšić werd geboren in 1944 in Novi Pazar Sandžak (Servië). Asims vader werd tijdens de Tweede Wereldoorlog vermoord door Servische Četniks; zijn moeder hertrouwde. In 1948 verhuisde Asim met zijn familie naar Skopje, de hoofdstad van Macedonië. Daar ging hij naar een Turkse basisschool, omdat het gezin naar Turkije wilden verhuizen. Uiteindelijk bleven ze in Macedonië wonen. 

Voor de Hofvijver in Den Haag. Bezoek van Rasim Nikšić uit Macedonië (tweede van links) aan zijn broer Asim Nikšić (derde van links) die in Den Haag woonde.
Voor de Hofvijver in Den Haag. Bezoek van Rasim Nikšić uit Macedonië (tweede van links) aan zijn broer Asim Nikšić (derde van links) die in Den Haag woonde (Den Haag, 1972). Collectie Historisch Beeldarchief Migranten/IISG

Van Nieuw-Zeeland naar Holland

Na zijn opleiding kon Asim Nikšić aan het werk als controleur in Rade Končar, een fabriek waar elektronische apparatuur werd gemaakt. Na acht maanden besloot hij om als toerist naar Nieuw-Zeeland te gaan. Hij vertrok in 1967 en bleef er drieënhalf jaar om te werken bij de aanleg van waterdammen. Toen hij voor een vakantie naar Joegoslavië terugkeerde, hoorde hij op het arbeidsbureau dat een Nederlands bedrijf – een ramenfabriek in Delft - in Joegoslavië op zoek was naar arbeiders. Asim greep zijn kans. Samen met vijftien andere arbeiders vertrok hij op 6 september 1971 met het vliegtuig uit Belgrado naar Nederland en kwam hij terecht in het Europahuis, een pension in de Assendelftstraat in Den Haag. In het pension woonden alleen Joegoslaven.

Asim kon zich goed verstaanbaar maken want naast Bosnisch, Macedonisch, Albanees en Servokroatisch, sprak hij goed Engels. Een paar maanden na zijn komst naar Nederland liet hij zijn vrouw Mejrema overkomen. Zij was kapster, maar vond werk in de bloemenkassen. Asim en Mejrema kregen twee kinderen: Avdulah (Buco) en Emina. Mejrema heeft een tijdje een eigen kapsalon op de Haagse Paul Krugerlaan gehad, maar moest daar door ziekte mee stoppen.

In 1973 werd Asim Nikšić ontslagen bij de ramenfabriek. Het bedrijf ging moderniseren en het overtallig personeel moest weg. Vervolgens ging hij werken bij het bouwbedrijf Meijer, bij Shell en bij Hoogovens in IJmuiden, waar hij het vuile werk na twee dagen voor gezien hield. Uiteindelijk kwam hij terecht bij een metaalbedrijf in Den Haag, waar hij meer dan twintig jaar heeft gewerkt.

Vriendschap

Asim Nikšić is altijd zeer actief geweest binnen de Joegoslavische club Prijateljstvo (de vriendschap). Als ontmoetingsplek speelde de vereniging een belangrijke rol in zijn leven. Er werden allerhande cursussen gegeven en er was zelfs een voetbalvereniging die tegen andere Joegoslaven in Nederland speelde. In Den Haag woonden weinig Bosniakken zoals hijzelf. Die vestigden zich vooral in Rotterdam en Amsterdam, waar ze werkten in de scheepsbouw. Volgens Asim heeft de oorlog in Joegoslavië ook in Den Haag alles vernietigd. Oude vriendschappen zijn onherstelbaar beschadigd. Asim heeft nog maar weinig contact met zijn vroegere vrienden van de club. Nu is hij bevriend met de Bosnische vluchtelingen die vanaf 1992 naar Nederland kwamen. Hij is van plan ooit naar Macedonië terug te keren. Zijn zoon Avdulah is inmiddels getrouwd met een vrouw uit Sandžak en heeft zelf kinderen.

Bron: deze tekst is ontleend aan een interview van Ernad Čilašević met Asim Nikšić in 2005. De foto's werden door Ernad Čilašević verzameld tijdens het project Zuid-Europese Culturele Spoorzoekers (2004-2006).